Moja prywatna wojna z cieniem za uchem, czyli jak zrobić zdjęcia do dowodu osobistego

Pamiętam to jak dziś. Dumny jak paw maszeruję do urzędu z nowiutkim wnioskiem i zdjęciami, które zrobiłem sobie w automacie w centrum handlowym. Szybko, tanio, co mogło pójść nie tak? Ano, wszystko. Pani w okienku spojrzała na fotografię, potem na mnie, potem znowu na fotografię i z kamienną twarzą powiedziała: „Odrzucam. Zły cień za uchem”. Zły cień za uchem! Cała moja misja „nowy dowód” spaliła na panewce przez jakiś głupi cień. Właśnie dlatego piszę ten tekst. Wyrabianie dowodu to niby prosta sprawa, ale te nieszczęsne zdjęcia do dowodu osobistego potrafią napsuć krwi jak mało co. To nie jest zwykła fotka, to przepustka przez biurokratyczną dżunglę. Ten poradnik to moja zemsta na wszystkich „cieniach za uchem” i innych pułapkach. Poprowadzę cię za rękę, żeby twoja wizyta w urzędzie skończyła się sukcesem za pierwszym razem.

Urzędniczy labirynt, czyli co musi mieć Twoje zdjęcie

Zanim w ogóle pomyślisz o pójściu do fotografa czy uruchomieniu aparatu w domu, musisz zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi. To nie jest widzimisię urzędnika. Te wszystkie zasady to tak zwane wymogi biometryczne. Chodzi o to, żeby specjalne systemy mogły bezbłędnie rozpoznać Twoją twarz, na przykład na lotnisku. Dlatego zdjęcia do dowodu osobistego muszą być takie… bezosobowe.

Zacznijmy od podstaw, czyli od tego, jakie są zdjęcia do dowodu osobistego wymagania. Wymiary zdjęcia do dowodu osobistego są święte i niezmienne: 35 mm szerokości na 45 mm wysokości. Zdjęcie musi być świeże, czyli zrobione w ciągu ostatnich 6 miesięcy. To ważne, bo jeśli przyniesiesz fotkę sprzed roku, na której masz jeszcze bujną czuprynę, a teraz świecisz łysiną, wniosek może zostać odrzucony. Sama twarz ma zajmować od 70% do 80% całej fotografii. To znaczy, że od czubka głowy do podbródka powinno być jakieś 31-36 mm. Nikt nie będzie tego mierzył linijką, ale proporcje muszą być zachowane.

Teraz tło. Musi być absolutnie gładkie i jasne. Białe jest idealne. Żadnych firanek w tle, żadnych boazerii, żadnego ciekawskiego kota zaglądającego przez ramię. Oświetlenie musi być równomierne, żeby nie było cieni – ani na twarzy, ani, jak w moim przypadku, za uchem. Twoja mina? Zapomnij o uśmiechu od ucha do ucha. Wyraz twarzy ma być naturalny, usta zamknięte, a wzrok skierowany prosto w obiektyw. Patrzysz, jakbyś chciał zahipnotyzować aparat.

To nie wszystko. Głowa prosto, bez przekrzywiania. Oczy muszą być otwarte, naturalnie, i w pełni widoczne. Grzywka opadająca na oczy? Odpada. Oprawki okularów zasłaniające brwi? Też nie przejdzie. A co z ciuchami? Zwykłe, codzienne ubranie wystarczy. Lepiej unikać bieli, bo zlejesz się z tłem. Biżuteria jest ok, pod warunkiem, że nie zasłania owalu twarzy i nie błyszczy jak kula dyskotekowa, odbijając światło w obiektyw.

Aaa, i jeszcze jedno. Pytanie, które wraca jak bumerang: czy można mieć okulary na zdjęciu do dowodu? Można, ale jest milion „ale”. Oprawki nie mogą zasłaniać oczu ani brwi, a w szkłach nie może być żadnych odblasków. Jeśli nosisz grube oprawki, fotograf pewnie i tak poprosi Cię o ich zdjęcie. To bezpieczniejsze. Zdjęcia do dowodu osobistego to nie rewia mody, tu liczy się czysta biometria.

Nakrycia głowy są generalnie zakazane. Wyjątek to względy religijne – wtedy owal twarzy musi być wciąż w pełni widoczny, a do wniosku dołączasz zaświadczenie od wspólnoty wyznaniowej. Podobnie jest z powodami medycznymi, ale tu potrzebne jest zaświadczenie od lekarza.

Robienie zdjęcia do dowodu osobistego dla dziecka to już wyższa szkoła jazdy. Pamiętam, jak siostra próbowała zrobić fotkę swojemu roczniakowi. Godzina walki, płaczu i setki nieudanych ujęć. U dzieci do 5. roku życia przepisy są trochę luźniejsze – maluch może mieć lekko otwarte usta albo się delikatnie uśmiechać. Ale wciąż twarz musi być na wprost, a oczy otwarte. Najlepiej iść z dzieckiem do fotografa, który ma w tym doświadczenie. Serio, oszczędzicie sobie nerwów.

Fotograf, budka czy domowe studio? Gdzie polować na idealne zdjęcie?

Skoro znamy już teorię, pora na praktykę. Gdzie zrobić zdjęcia do dowodu osobistego, żeby było dobrze? Opcje są trzy.

Najpewniejszy i najbezpieczniejszy wybór to profesjonalny zakład fotograficzny. Fotograf zna te wszystkie dziwne wymagania na pamięć. Ma odpowiedni sprzęt, oświetlenie i białe tło. Poprosi cię, żebyś usiadł prosto, ustawi głowę pod odpowiednim kątem i powie, kiedy przestać się uśmiechać. To kosztuje najwięcej, ale płacisz za gwarancję, że twoje zdjęcia biometryczne do dowodu osobistego przejdą weryfikację. Wiele zakładów daje nawet gwarancję – jeśli urzędnik odrzuci zdjęcie, zrobią nowe za darmo.

Druga opcja, tańsza i szybsza, to punkty fotograficzne w galeriach handlowych. Często znajdziesz je w większych miastach, wpisując w Google „punkty fotograficzne zdjęcia do dowodu Warszawa” czy inne miasto. Jakość jest zazwyczaj wystarczająca. To dobry kompromis między ceną a pewnością.

I wreszcie trzecia opcja – mój stary wróg, czyli automat do zdjęć. Najtaniej i najszybciej, zdjęcia masz od ręki. Ale ryzyko jest ogromne. Automat nie powie ci, że masz cień za uchem albo że twoja głowa jest lekko przechylona. Korzystaj z niego tylko wtedy, gdy naprawdę znasz na pamięć wszystkie wymogi i potrafisz sam siebie idealnie ustawić. Po mojej przygodzie – nie polecam.

Ile kosztuje święty spokój? Cennik zdjęć do dowodu

No dobrze, a ile kosztują zdjęcia do dowodu osobistego? Rozpiętość cenowa jest spora. W profesjonalnym zakładzie za komplet 4-6 zdjęć zapłacisz od 40 do nawet 70 złotych. W większych miastach będzie drożej. Automaty to koszt rzędu 20-30 złotych. Czasami warto dopłacić te 20 złotych i mieć pewność, że nie będziesz musiał wracać do urzędu. Pamiętaj, że Twój czas też kosztuje.

Coraz częściej fotografowie oferują też wersję cyfrową zdjęcia, która jest niezbędna, jeśli chcesz złożyć wniosek online. Zwykle to dodatkowy koszt 10-20 złotych. Warto o to zapytać, bo zdjęcia do dowodu osobistego online to ogromna wygoda. Dobrze zrobione zdjęcia do dowodu osobistego to po prostu inwestycja w sprawny proces.

Zostań bohaterem w swoim domu – czy samodzielne zdjęcia to dobry pomysł?

A może by tak samemu? W dobie smartfonów z aparatami lepszymi niż niektóre lustrzanki, pytanie „jak samemu zrobić zdjęcia do dowodu osobistego” pojawia się bardzo często. Technicznie jest to możliwe. Ale czy warto?

Mój kolega próbował. Ustawił żonę z telefonem, za tło posłużyła biała ściana w przedpokoju, a za oświetlenie lampka z biurka. Efekt? Twarz była z jednej strony prześwietlona, z drugiej sina. Oczy czerwone jak u królika. Totalna porażka. Żeby zdjęcia do dowodu zrobione w domu miały sens, musisz odtworzyć warunki studyjne. Potrzebujesz jednolitego tła, dobrego, rozproszonego światła (najlepiej dziennego, stojąc przodem do okna) i kogoś, kto zrobi ci zdjęcie z odpowiedniej odległości. Albo statywu. Potem czeka cię kadrowanie i edycja w programie graficznym.

Są też specjalne aplikacje do zdjęć dowodowych. Pomagają wykadrować zdjęcie do odpowiednich proporcji. Taka aplikacja jest jakimś ułatwieniem, ale nie naprawi złego oświetlenia czy tła. To trochę jak pudrowanie… no, wiecie czego. Ryzyko, że urzędnik odrzuci takie zdjęcia do dowodu osobistego, jest bardzo wysokie. Jeśli jednak się uprzesz, zanim pójdziesz do urzędu, porównaj swoje dzieło z oficjalnymi wzorami na stronie gov.pl.

Twoje zdjęcie to dopiero początek. Co dalej?

Udało się! Masz w ręku idealne zdjęcia do dowodu osobistego. Teraz już z górki. Do wniosku potrzebujesz zazwyczaj tylko jedną taką fotografię. Wniosek możesz złożyć osobiście w dowolnym urzędzie gminy albo przez internet, przez platformę ePUAP. Do wniosku online, jak już wspomniałem, potrzebna jest cyfrowa wersja zdjęcia.

A co jeśli, mimo wszystko, zdjęcie zostanie odrzucone? Nie panikuj. Urzędnik wyjaśni ci, co jest nie tak. Będziesz musiał po prostu dostarczyć nowe. Wtedy już bez eksperymentów – idź do dobrego fotografa. Na gotowy dowód czeka się do 30 dni. Jeśli wszystkie dokumenty i zdjęcia do dowodu osobistego są poprawne, zwykle idzie to całkiem sprawnie.

Cały proces może wydawać się skomplikowany, ale w rzeczywistości jest prosty, o ile pamiętasz o tych kilku zasadach. A wymiana innych dokumentów rządzi się podobnymi prawami.

Najczęstsze rozkminy o zdjęciach do dowodu

Na koniec kilka pytań, które ciągle się pojawiają.

Czy zdjęcia do dowodu mogą być takie same jak do paszportu? Jasne! Wymagania są identyczne. Jeśli masz aktualne zdjęcie paszportowe, możesz go śmiało użyć. Tylko pamiętaj o zasadzie 6 miesięcy. Nie przynoś zdjęcia sprzed pięciu lat.

Ile czasu są ważne zdjęcia do dowodu osobistego? Dokładnie 6 miesięcy od dnia ich wykonania. To żelazna zasada, która ma zapewnić, że Twój wygląd na zdjęciu jest aktualny.

Czy muszę mieć specjalny kolor ubrania? Nie, ale zdrowy rozsądek podpowiada, żeby unikać białego (bo zlejesz się z tłem) i bardzo jaskrawych kolorów czy wzorów, które odciągają uwagę od twarzy. Najlepszy będzie jakiś stonowany, neutralny kolor. To tylko zdjęcia do dowodu osobistego, nie sesja do magazynu modowego.

Mam nadzieję, że po tej lekturze czujesz się pewniej. Życzę Ci, żeby Twoja wizyta w urzędzie była krótka, a pani w okienku uśmiechnęła się i powiedziała: „Zdjęcie idealne!”. Bez żadnych cieni za uchem.